Ποιά είναι η θεραπεία των παθήσεων του θυρεοειδούς;
Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας που βρίσκεται στη βάση της πρόσθιας επιφάνειας του τραχήλου. Η κύρια λειτουργία του είναι η σύνθεση ορμονών και η απελευθέρωση τους στην κυκλοφορία του αίματος. Παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση πολυάριθμων λειτουργιών του οργανισμού όπως για παράδειγμα ο καρδιακός ρυθμός, η λειτουργία του εντέρου, η θερμοκρασία του σώματος και ο μεταβολισμός δηλαδή η μετατροπή των λιπών και σακχάρων. Το ιώδιο είναι απαραίτητο για την παρασκευή των θυρεοειδικών ορμονών και προσλαμβάνεται με τις τροφές. Οι αλλαγές στον θυρεοειδικό ιστό, είτε λόγω του πολλαπλασιασμού των κυττάρων είτε μίας φλεγμονής, οδηγούν σε αλλαγές στην απελευθέρωση των ορμονών στο αίμα. Αυτές μπορεί να αυξηθούν ή να μειωθούν επηρεάζοντας με αυτόν τον τρόπο τη συνολική ορμονική ισορροπία του σώματος. Γι΄αυτό αν δεν παράγεται αρκετή ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών δηλαδή στον υποθυρεοειδισμό εμφανίζεται δυσκοιλιότητα, αύξηση βάρους και ψυχρά άκρα ενώ στην αντίθετη περίπτωση τον υπερθυρεοειδισμό εμφανίζονται απώλεια βάρους, αίσθημα παλμών, ταχυκαρδία και εφίδρωση . Έχει βάρος φυσιολογικά περί τα 20 γρ. και διαστάσεις 4-6 εκ ύψος με 3-6 εκ πλάτος. Το σχήμα του θυμίζει θυρεό ή πεταλούδα και μετακινείται με τις καταποτικές κινήσεις.
Επομένως, οι αλλαγές στη λειτουργία του θυρεοειδούς πρέπει πάντα να αντιμετωπίζονται. Η συντηρητική φαρμακευτική αγωγή και η χειρουργική αφαίρεση αποτελούν τις συνήθεις επιλογές. Η χειρουργική επέμβαση εφαρμόζεται στις ακόλουθες ασθένειες:
- Πολυοζώδη βρογχοκήλη
- Νόσο του Graves
- Τοξικό αδένωμα
- Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
- Άλλη θυρεοειδίτιδα
- Καρκίνος θυροειδούς
Πότε είναι απαραίτητη η θυρεοειδεκτομή;
Ο θυρεοειδής αδένας πρέπει να αφαιρείται εάν η διόγκωση του είναι τέτοια που πιέζει και περιορίζει γειτονικά όργανα. Η πίεση στην τραχεία και τον οισοφάγο προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή ή την κατάποση και αίσθημα πίεσης στο λαιμό ως εκ τούτου αντιπροσωπεύει μια σημαντική διαταραχή στην καθημερινότητα του ασθενούς.
Η χειρουργική επέμβαση πρέπει επίσης να γίνει εάν υπάρχει υποψία κακοήθους όγκου του θυρεοειδούς (καρκίνωμα του θυρεοειδούς).
Η νόσος του Graves που δεν ελέγχεται φαρμακευτικά ή υποτροπιάζει μετά τη διακοπή της θεραπείας αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση. Πρόκειται για μια αυτοάνοση ασθένεια στην οποία αντισώματα δρουν εναντίον των υποδοχέων της TSH στον θυρεοειδή αδένα και προάγουν την παραγωγή ορμονών. Αυτό οδηγεί σε υπερδραστηριότητα του θυρεοειδή αδένα με αποτέλεσμα την αυξημένη κυκλοφορία θυρεοειδικών ορμονών και την εμφάνιση των δυσάρεστων συμπτωμάτων που αυτή συνεπάγεται.
Επίσης χειρουργικά αντιμετωπίζονται ευμεγέθεις όζοι που δεν υποχωρούν με την συντηρητική θεραπεία (άνω των 2 εκ.) και όλες οι περιπτώσεις στις οποίες οι θυρεοειδικές ορμόνες δεν επανέρχονταο στι φυσιολογικό παρά την επίμονη φαρμακευτική αγωγή.
Διαδικασία και διάρκεια θυρεοειδεκτομής
Σήμερα εκτελείται σχεδόν αποκλειστικά η ολική θυρεοειδεκτομή. Έχει αποδειχθεί ότι όταν πάσχει ο θυρεοειδής σε ένα σημείο του τότε πάσχει όλος ο θυρεοειδής. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ασθενών που υποβλήθηκαν στο παρελθόν σε λοβεκτομή ή υφολική θυρεοειδεκτομή και οδηγήθηκαν για δεύτερη φορά στο χειρουργείο χρόνια μετά την πρώτη επέμβαση. Θα μπορούσαμε καθ΄υπερβολή να αναφέρουμε ότι ο στόχος του χειρουργού ενδοκρινών αδένων είναι να μην αφήσει πίσω ούτε ένα θυρεοειδικό κύτταρο.
Ο ασθενής εισάγεται στην κλινική την ημέρα της επεμβάσεως αρκετά νωρίς για να υπάρξει ο απαραίτητος χρόνος για την ολοκλήρωση του απαραίτητου προεγχειρητικού ελέγχου.
Οι περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις του θυρεοειδούς διαρκούν πέριξ της μίας ώρας και γίνονται με γενική αναισθησία. Η πρόσβαση για τον χειρουργό γίνεται μέσω μιας μικρής εγκάρσιας τομής στο λαιμό. Η αποκατάσταση από αισθητική άποψη είναι εξαιρετική και σε βάθος εξαμήνου στις περισσότερες περιπτώσεις η τομή μόλις που υποσημαίνεται.
Δεδομένου ότι ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται πολύ κοντά σε πολλές σημαντικές ανατομικές δομές, ιδιαίτερη προσοχή λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης για την προστασία της γύρω περιοχής. Είναι σημαντικό τα παλίνδρομα λαρυγγικά νεύρα και τα παραθυρεοειδή σωμάτια να παραμείνουν άθικτα. Είναι ενδεχόμενη η τοποθέτηση παροχέτευσης μικρού διαμετρήματος για 24 ώρες. Στην περίπτωση του καρκίνου του θυρεοειδούς εκτελείται συνοδευτικά λεμφαδενικός καθαρισμός κεντρικού διαμερίσματος ενώ σε πιό προχωρημένες περιπτώσεις ο καθαρισμός επεκτείνεται και στα πλάγια τραχηλικά διαμερίσματα.
Η παραμονή στην κλινική μετά τη χειρουργική επέμβαση του θυρεοειδούς διαρκεί μία ημέρα. Κάποιες ώρες μετά την επέμβαση οι ασθενείς μπορούν να σηκωθούν, πίνουν υγρά και τρώνε ελαφρά. Την επόμενη ημέρα ακολουθεί αιμοληψία για τον καθορισμό των τιμών του ασβεστίου και της παραθορμόνης και αφαιρείται η παροχέτευση στις περιπτώσεις που έχει τοποθετηθεί. Δεν υπάρχει αφαίρεση ραμμάτων καθώς για τη σύγκλειση του εγχειρητικού τραύματος προτιμάται ενδοδερμική απορροφήσιμη ραφή. Η επάνοδος στην καθημερινότητα είναι άμεση.
Μετά από μια θυρεοειδεκτομή είναι απαραίτητη η δια βίου λήψη υποκατάστατου της ορμόνης Τ4 επειδή ο οργανισμός δεν συνθέτει πλέον μόνος του θυρεοειδικές ορμόνες. Ο θεράπων ενδοκρινολόγος καθορίζει τη δοσολογία του φαρμάκου ενώ η χορήγηση του συνήθως ξεκινά άμεσα. Ένα μήνα μετά την χειρουργική επέμβαση ακολουθεί αιμοληψία για τον προσδιορισμό κυρίως της TSH και ενδεχόμενο επαναπροσδιορισμό της δοσολογίας του φαρμάκου.